Cổ phục – Tinh hoa Việt Nam – Grand World

Mục lục

Trang phục luôn là một nét văn hoá đặc trưng của từng dân tộc, từng quốc gia. Tại Tinh hoa Việt Nam, Cổ phục là gian hàng mô phỏng một số trang phục điển hình của người Việt thời xưa, bao gồm y quan và dân phục. Mỗi thời kì lịch sử, mỗi vương triều sẽ có những đổi thay về trang phục, nhất là trang phục của quan lại và triều đình. Ở đây, Tinh hoa Việt Nam mô phỏng lại những nét chung nhất của loại áo triều phục dành cho vua, công chúa, hoàng tử, quan lại. Kính mời quý khách cùng tham quan.

     Nhật Bình

   Áo Nhật Bình là Triều phục dành cho cung tần nhất, nhị, tam, tứ giai và là Thường phục của hoàng hậu, công chúa. Sở dĩ có tên là “Nhật Bình” bởi đặc điểm của hoa văn trang trí tạo thành một hình chữ nhật lớn ngay trước ngực. Rải rác trên khắp thân áo cũng được thêu nhiều họa tiết, hoa văn với họa tiết chính là dạng tròn khép kín đan xen với những hình phượng, hoa lá và các sợi kim tuyến lấp lánh. Từng cấp bậc cao – thấp khác nhau trong hậu cung sẽ có quy định về áo Nhật bình khác nhau.
Đây là áo Nhật Bình của công chúa. Du khách có thể thấy phần tay áo có dải ngũ sắc: lục, vàng, xanh, trắng, đỏ tượng trưng cho dải ngũ hành. Dải ngũ sắc này chỉ được sử dụng trên trang phục của các bậc: Công chúa, cung tần nhị giai, tam giai và tứ giai chứ không sử dụng trên áo Nhật Bình của Hoàng hậu.
Ở gian hàng hiện nay chỉ có áo Nhật Bình công chúa, tuy nhiên, theo quy định về trang phục của hoàng hậu, công chúa, phi tần trong cung năm 1807 cụ thể:

Cấp Hậu: Áo bào Nhật Bình được làm bằng chất liệu sa sợi vàng, có màu vàng chính sắc, trên thân áo thêu đủ 20 hình rồng, phượng, trĩ, loan.
Công chúa: Trang phục của Công chúa đơn giản hơn cấp Hậu, áo Nhật Bình được may bằng sợi sa màu đỏ chính sắc và thêu hình phượng, loan.
Cấp cung tần nhị giai: áo Nhật Bình màu xích đào thêu hình chim loan may bằng sợ sa.
Cấp Cung tần tam giai: Đối với cấp này, y phục khá giống với cấp nhị giai, chỉ khác là có màu tím chính sắc.
Cấp Cung tứ giai: Y phục của cấp Cung tứ giai là 1 chiếc áo Nhật Bình màu tím nhạt may bằng sợi sa, hoa văn trang trí trên thân áo đơn giản hơn các cấp bậc trên.
Các cấp bậc dưới Tứ giai không có quy định về việc mặc áo Nhật bình. Các bậc Mệnh phụ phu nhân thuộc hàng Tam phẩm trở lên được mặc triều phục Nhật bình, màu sắc và họa tiết trên áo tương ứng với cấp bậc của chồng.

     Áo Hoàng Bào

Đây là bản mô phỏng lại chiếc áo hoàng bào dành cho vua mặc khi thiết triều. Hoàng bào được làm bằng chất liệu gấm, lụa có màu vàng óng chính sắc, thêu hình rồng, mây, sóng nước. Trên ngực áo thêu hai chữ “Vạn”, “Thọ” với ý nghĩa cung chúc cho nhà vua được trường thọ, vạn tuế và đất nước được trường tồn.

     Võ Phục Mãng Lan – Mũ Xuân Thu

Đây là loại áo tay chẽn dành cho các quan võ hoặc quan viên thị vệ. Cổ đứng, cài khuy về phía bên phải, thân áo thêu 8 hình con mãng cùng với các họa tiết trang trí khác như hình mây, con dơi, sóng nước… Được mặc khi dự các lễ ngoài trời như duyệt binh hay lễ tịch điền.

     Áo Giao Lĩnh

Áo Giao Lĩnh xuất hiện khá sớm ở Việt Nam. Đây được xem là bộ lễ phục trang trọng nhất trong hàng Việt phục, nhận diện bởi vạt bên trái buộc chéo qua nách bên phải. Áo giao lĩnh xưa thường may bằng các loại vải quý Mùa hè trời nóng thì dùng sa, the, mùa đông thì dùng gấm, đoạn. Trải qua nhiều thế kỉ, đến tận thời kì nhà Nguyễn, áo Giao Lĩnh vẫn là trang phục thường triều dành cho quan lại, giữ vai trò là dạng thức của lễ phục cao quý. Phía trước ngực có khổ vải hình vuông gọi là Bổ tử. Hình các con vật thêu trên Bổ tử dùng để phân biệt cấp bậc quan lại. Áo giao lĩnh thường đội kèm với mũ Phong cân.

     Áo Ngũ Thân Tay Chẽn

Áo ngũ thân là một loại trang phục truyền thống của người Việt Nam, ra đời năm 1744, sau cải cách trang phục Đàng Trong của chúa Nguyễn Phúc Khoát. Có 2 loại là áo ngũ thân tay chẽn với ống tay bó sát, và áo ngũ thân tay thụng với ống tay áo rộng.
Đây là áo ngũ thân tay chẽn. Áo có cổ đứng, cài khuy về phía bên phải, nút áo thường được làm bằng ngọc, gỗ hoặc kim loại. Gọi là áo ngũ thân vì loại áo này được ghép bởi 5 thân, gồm 2 thân trước, 2 thân sau đối nhau ở trước ngực và sau lưng, thân thứ 5 ở phía trước nằm bên phải, trong thân thứ nhất. Vì công nghệ dệt vải thời xưa chưa phát triển nên khổ vải dệt ra chỉ có 30 đến 50cm nên khi may thành áo người ta phải nối lại với nhau, gọi là “nối sóng”. Áo ngũ thân được tất cả các tầng lớp sử dụng từ cung đình đến quan lại và dân đen. với ý nghĩa tương truyền rằng, năm thân áo tượng trưng cho đạo lý cao đẹp của con người: bốn thân áo của vạt trước, vạt sau tượng trưng cho tứ thân phụ mẫu, thân trong tượng trưng cho người con. Áo ngũ thân cũng có năm nút, tượng trưng cho nhân, lễ, nghĩa, trí, tín.

     Áo tấc

Áo tấc còn gọi là áo ngũ thân tay thụng, áo lễ, áo thụng. Cấu tạo của áo giống với áo ngũ thân tay chẽn, chỉ khác là áo này tay rộng ra thôi. Cái tên “áo tấc” xuất phát từ phần viền áo rộng đúng 1 tấc (10 cm). Trước đây, áo tấc thường được mặc kết hợp cùng với mũ tú tài, hay là khăn đóng

     Áo Tứ Thân

Áo tứ thân là một loại trang phục của phụ nữ miền Bắc Việt Nam. Áo được sử dụng như trang phục hàng ngày đến đầu thế kỷ 20. Ngày nay, áo tứ thân chỉ được mặc trong các dịp lễ hội truyền thống.E35
Vào thế kỉ 17, để thuận lợi hơn cho việc đồng áng, áo trực lĩnh đã giản tiện thành áo tứ thân, với chiếc áo này người mặc có thể buộc hai tà trước để trông gọn gàng hơn.

Nội dung, thông tin được tư vấn bởi:

PGS.TS Nguyễn Tuấn Cường – Viện trưởng Viện Hán Nôm, Viện hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam
TS. Nguyễn Thị Tú Mai – Giảng viên Khoa Ngữ Văn Đại học Sư Phạm Hà Nội, chuyên gia Hán Nôm
TS. Đỗ Thị Thu Hà – Giảng viên Khoa Ngữ Văn Đại học Sư Phạm Hà Nội, chuyên gia Văn hóa Việt Nam