Về Làng gốm Chu Đậu – Hành trình khám phá tinh hoa gốm Việt

Mục lục

1. Giới thiệu về làng gốm Chu Đậu

1.1. Làng gốm Chu Đậu ở đâu?

Địa chỉ làng gốm Chu Đậu trước đây thuộc thôn Chu Đậu, xã Thái Tân, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. Ngày nay, làng gốm Chu Đậu thuộc tỉnh nào? Làng gốm Chu Đậu nay tọa lạc tại là xã Thái Tân, thành phố Hải Phòng, cách trung tâm Hà Nội khoảng 80km về phía Tây Bắc.

Tên gọi “Chu Đậu” trong tiếng Hán mang ý nghĩa “bến thuyền đỗ”, Chu là thuyền, Đậu là bến. Cái tên gợi lên hình ảnh một làng quê yên bình nép mình bên dòng sông Thái Bình, nơi từng là điểm giao thương nhộn nhịp thời xưa. Khi những dấu tích của một trung tâm gốm rực rỡ từ nhiều thế kỷ trước được phát lộ, làng gốm Chu Đậu hóa thành vùng đất cất giữ kho báu vô giá – di sản của dòng gốm bác học, đạt tới đỉnh cao nghệ thuật và kỹ thuật, vang danh thế giới thời bấy giờ.

Đồ gốm Chu Đậu có hình dáng thanh tao, nước men đẹp (Ảnh: Sưu tầm)

Với vị trí thuận lợi, làng gốm Chu Đậu không chỉ là trung tâm sản xuất gốm sứ mà còn là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích  du lịch Hải Phòng và khám phá văn hóa làng nghề.

1.2. Lịch sử hình thành và phát triển

Làng nghề gốm Chu Đậu có lịch sử lâu đời, bắt nguồn từ thế kỷ XIII – XIV, đạt đỉnh cao rực rỡ vào thế kỷ XV – XVI. Tuy nhiên, đến thế kỷ XVII, cuộc chiến tranh Trịnh – Mạc đã tàn phá vùng Nam Sách, khiến làng gốm sứ Chu Đậu Hải Dương bị mai một, nghề gốm dần thất truyền trong gần 500 năm.

Năm 1980, một cán bộ Đại sứ quán Nhật Bản phát hiện bình gốm Chu Đậu tại Bảo tàng Takapisaray (Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ), từ đó hé lộ lai lịch dòng gốm cổ. Năm 1986, Sở Văn hóa – Thông tin Hải Dương khai quật di chỉ Chu Đậu, xác nhận đây từng là trung tâm gốm mỹ nghệ cao cấp của Việt Nam.

Từ năm 2001, Tổng Công ty Thương mại Hà Nội (Hapro) đầu tư khôi phục dòng gốm này với nhà xưởng, thiết bị hiện đại; mời nghệ nhân từ nhiều nơi nghiên cứu men cổ, kỹ thuật sản xuất, truyền dạy cho công nhân địa phương. Lớp thợ trẻ nay đã trở thành công nhân lành nghề, nhiều người được vinh danh nghệ nhân.

Tháng 5/2003, lô hàng gốm Chu Đậu đầu tiên xuất khẩu sang Tây Ban Nha, nối tiếp chuyến hàng thế kỷ XV từng đắm ở Cù Lao Chàm. Năm 2008, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã tặng 9 chữ vàng: “Gốm Chu Đậu tinh hoa văn hóa Việt Nam”. Đến năm 2019, làng gốm Chu Đậu chính thức được UBND tỉnh Hải Dương công nhận là “Điểm du lịch làng nghề”, trở thành một trong những làng nghề ở Hải Dương hấp dẫn nhất, thu hút hàng chục ngàn du khách mỗi năm.

Du khách tham quan, tìm hiểu về làng nghề gốm sứ Chu Đậu Hải Dương (Ảnh: Sưu tầm) 

Xem thêm: Khám phá làng chạm khắc gỗ Đông Giao

2. Gốm Chu Đậu có gì đặc biệt?

Gốm Chu Đậu được ví “mỏng như giấy, trong như ngọc, trắng như ngà, kêu như chuông”. Với màu men, kiểu dáng và hoa văn đậm chất Việt, làng nghề gốm Chu Đậu đã tạo nên một di sản văn hóa độc đáo, được bảo tồn và phát triển qua hàng thế kỷ.

2.1. Men gốm

Men gốm Chu Đậu nổi bật với sự phong phú, từ men ngọc, men nâu, men trắng đến men lục. Đặc biệt, men trắng trong với hoa văn màu xanh (men trắng chàm) và men tam thái (kết hợp vàng, đỏ nâu, xanh lục) là dấu ấn đặc trưng. Những lớp men này không chỉ bền màu mà còn tạo nên vẻ đẹp thanh tao, tinh xảo, khiến gốm Chu Đậu trở thành biểu tượng của nghệ thuật gốm Việt.

Men gốm Chu Đậu phong phú, độc đáo giúp sản phẩm đẹp, bền theo thời gian (Ảnh: Sưu tầm)

2.2. Hoa văn, họa tiết

Hoa văn trên gốm sứ Chu Đậu mang tính nghệ thuật cao nhưng gần gũi, phản ánh đời sống văn hóa của cư dân đồng bằng châu thổ sông Hồng. Các họa tiết như mục đồng chăn trâu, chim đậu trên cành hoa, cá bơi dưới nước, mái nhà tranh ven sông, hoa sen, hoa cúc hay tàu lá chuối đều được vẽ thủ công toát lên vẻ đẹp mộc mạc, chân thực.

Điểm độc đáo của gốm Chu Đậu là kỹ thuật vẽ dưới men: hoa văn được vẽ trước, sau đó phủ men và nung ở nhiệt độ cao. Nhờ đó, màu sắc và họa tiết giữ được độ bền vượt thời gian. Đây cũng là nét đặc trưng riêng, khiến gốm Chu Đậu không bị hòa lẫn với các dòng gốm khác.

Họa tiết, hoa văn trên gốm Chu Đậu gần gũi, tinh tế đậm chất Việt (Ảnh: Sưu tầm)

2.3. Kỹ thuật chế tác

Kỹ thuật chế tác của làng gốm Chu Đậu Hải Dương đạt trình độ cao, từ khâu chọn đất sét trắng ở vùng Trúc Thôn (Chí Linh), hòa lọc, chuốt trên bàn xoay, đến đắp nối, vẽ, khắc và nung. Bí quyết vẽ dưới men kết hợp phủ men tam thái và nung nhẹ giúp sản phẩm giữ được màu sắc và độ bền vượt trội.

Hiện nay, các sản phẩm gốm Chu Đậu được trưng bày tại 46 bảo tàng ở 32 quốc gia, bao gồm Tokyo (Nhật Bản), Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) và New York (Mỹ). Bình gốm Hoa lam được xem là quốc bảo của Thổ Nhĩ Kỳ, trong khi các sản phẩm khác như bát, đĩa, ấm chén được xuất khẩu đến hơn 30 quốc gia, trở thành món quà tặng cao cấp tại các sự kiện quốc tế.

Sản phẩm làng nghề gốm Chu Đậu được trưng bày ở nhiều nơi (Ảnh: Sưu tầm)

Khám phá làng rối nước Thanh Hải – Nơi lưu giữ nghệ thuật dân gian độc đáo của Việt Nam.

Các sản phẩm được yêu thích nhất

-20%

[VinWonders Vũ Yên] – Vé vào cửa Khu Trò Chơi sau 17h

200.000 VNĐ250.000 VNĐ

-9%

[VinWonders Vũ Yên] – Combo Vé vào cửa Vườn Thú + Khu Trò Chơi + Buffet

560.000 VNĐ620.000 VNĐ

-6%

[VinWonders Vũ Yên] – [04 Người Lớn] – Combo Vườn Thú + Khu Trò Chơi | Tặng 01 Túi Tote

1.200.000 VNĐ1.280.000 VNĐ

-9%

[VinWonders Vũ Yên] – [02 Người Lớn + 01 Trẻ Em] – Combo Vườn Thú + Khu Trò Chơi | Tặng 01 Túi Tote

800.000 VNĐ880.000 VNĐ

-20%

[VinWonders Vũ Yên] – Vé vào cửa Vườn Thú + Khu Trò Chơi + Công Viên Nước

440.000 VNĐ550.000 VNĐ

-20%

[VinWonders Vũ Yên] – [02 Người Lớn + 02 Trẻ Em] – Combo Vườn Thú + Khu Trò Chơi + Công Viên Nước | Tặng 01 Túi Tote

440.000 VNĐ550.000 VNĐ

-40%

[VinWonders Vũ Yên] – Vé vào cửa Công Viên Nước

150.000 VNĐ250.000 VNĐ

-10%

[VinWonders Vũ Yên] – Combo Vé vào cửa Vườn Thú + Khu Trò Chơi + Công Viên Nước + Buffet

720.000 VNĐ800.000 VNĐ

-25%

[VinWonders Vũ Yên] – Vé vào cửa Vườn Thú + Khu Trò Chơi

300.000 VNĐ400.000 VNĐ

3. Top trải nghiệm khi tham quan làng nghề gốm Chu Đậu

3.1. Tham quan khu trưng bày gốm cổ và gốm đương đại

Bước chân vào làng gốm Chu Đậu, khu trưng bày gốm là điểm đến đầu tiên không thể bỏ qua. Nơi đây lưu giữ những hiện vật quý giá từ các cuộc khai quật và tàu đắm như bình Hoa Lam và bình Tỳ Bà – biểu tượng của gốm Chu Đậu cổ.

Ngoài ra, du khách còn được chiêm ngưỡng các tác phẩm gốm đương đại, phản ánh sự kế thừa và phát triển của làng nghề gốm Chu Đậu. Không gian trưng bày rộng 1.000 m² của Công ty Cổ phần Gốm Chu Đậu mang đến cái nhìn toàn diện về lịch sử và vẻ đẹp của dòng gốm lừng danh này.

Các sản phẩm cổ được trưng bày tại làng gốm Chu Đậu (Ảnh: Sưu tầm)

3.2. Ghé thăm Công ty Cổ phần Gốm Chu Đậu

Tại Công ty Cổ phần Gốm Chu Đậu, du khách có cơ hội khám phá quy trình sản xuất gốm hiện đại, kết hợp giữa kỹ thuật truyền thống và công nghệ tiên tiến. Từ khâu xử lý đất sét, tạo hình, vẽ hoa văn đến nung lò, mỗi công đoạn đều được thực hiện tỉ mỉ bởi các nghệ nhân lành nghề. Đây là nơi bạn có thể cảm nhận rõ nét sự hồi sinh của làng gốm sứ Chu Đậu Hải Dương và sự tâm huyết của những người giữ lửa nghề.

Xem các công đoạn làm gốm là một trong những trải nghiệm thú vị thu hút sự tò mò của du khách (Ảnh: Sưu tầm)

3.3. Tự tay làm gốm

Một trong những trải nghiệm thú vị nhất khi tham quan làng gốm Chu Đậu là tự tay làm gốm dưới sự hướng dẫn của các nghệ nhân. Du khách được nhào nặn đất sét, vuốt gốm trên bàn xoay và vẽ hoa văn theo ý thích. Dù sản phẩm có thể không hoàn hảo, cảm giác tạo ra một món đồ gốm mang dấu ấn cá nhân sẽ là kỷ niệm đáng nhớ khi du lịch làng gốm Chu Đậu.

Du khách trải nghiệm công đoạn vẽ hoa văn lên gốm (Ảnh: Sưu tầm)

3.4. Mua sắm sản phẩm gốm Chu Đậu lừng danh

Làng gốm Chu Đậu Hải Dương là nơi lý tưởng để mua những sản phẩm gốm chính gốc, từ bình hoa, lọ trang trí đến bộ ấm chén tinh xảo. Mỗi món đồ đều mang câu chuyện văn hóa và nghệ thuật là món quà ý nghĩa dành tặng người thân, bạn bè hoặc làm vật lưu niệm. Các cửa hàng tại làng nghề và showroom của Công ty Cổ phần Gốm Chu Đậu đảm bảo chất lượng và sự đa dạng về mẫu mã.

Gốm Chu Đậu là món quà sang trọng được nhiều cá nhân, tổ chức lựa chọn để tặng biếu khách hàng, người thân (Ảnh: Sưu tầm)

3.5. Trải nghiệm làng quê Bắc Bộ yên bình

Ngoài các hoạt động liên quan đến gốm, làng gốm Chu Đậu huyện Nam Sách Hải Dương còn mang đến không gian thanh bình của làng quê Bắc Bộ. Dạo bước qua những con đường làng nhỏ, ngắm cánh đồng xanh mướt hay những nếp nhà cổ kính, du khách sẽ cảm nhận được sự yên ả, thư thái như được trở về với cội nguồn văn hóa Việt.

Tham khảo: Hải Phòng có gì chơi? 25 điểm du lịch, check in không nên bỏ lỡ

4. Một số lưu ý khi du lịch làng gốm Chu Đậu Hải Dương

Để có trải nghiệm trọn vẹn tại làng gốm Chu Đậu Hải Dương, bạn cần lưu ý:

• Chọn thời điểm tham quan vào những ngày nắng ráo, lý tưởng nhất là buổi sáng hoặc chiều mát để dễ dàng di chuyển và tham gia các hoạt động ngoài trời.
• Mặc trang phục thoải mái, lịch sự, phù hợp với các khu vực trưng bày hoặc không gian tâm linh như đền thờ tổ nghề gốm. Giày thể thao hoặc giày bệt là lựa chọn tốt nhất.
• Giữ gìn vệ sinh môi trường, không xả rác tại xưởng sản xuất, khu trưng bày hay các khu vực công cộng trong làng.
• Tôn trọng không gian làm việc của nghệ nhân, tránh sử dụng dụng cụ hoặc chạm vào sản phẩm đang trong quá trình sản xuất nếu chưa được phép.
• Không chạm tay vào các hiện vật gốm quý đang trưng bày để bảo vệ giá trị văn hóa.
• Nếu đi theo đoàn đông hoặc cần hướng dẫn viên, hãy liên hệ trước để đặt lịch.

Không sờ vào các hiện vật trưng bày khi tham quan (Ảnh: Sưu tầm)

Làng gốm Chu Đậu Hải Dương không chỉ là một điểm đến du lịch mà còn là nơi lưu giữ tinh hoa văn hóa Việt Nam qua những sản phẩm gốm sứ độc đáo. Từ lịch sử thăng trầm, những tác phẩm gốm tinh xảo đến không gian làng quê yên bình, làng nghề gốm Chu Đậu mang đến cho du khách cơ hội khám phá và trải nghiệm sâu sắc về nghệ thuật và văn hóa Việt. Hãy lên kế hoạch tham quan làng gốm Chu Đậu ngay hôm nay để tự mình cảm nhận vẻ đẹp của địa điểm du lịch Hải Dương nổi tiếng này. Đừng quên ghé thăm các làng nghề ở Hải Dương khác để hành trình của bạn thêm trọn vẹn!

Sau khi tham quan làng gốm Chu Đậu, du khách có thể tiếp tục hành trình đến VinWonders Vũ Yên – khu vui chơi giải trí hiện đại hàng đầu miền Bắc. VinWonders Vũ Yên sở hữu quy mô rộng lớn với nhiều hoạt động đa dạng. Điểm nhấn là Vương quốc muông thú, nơi sinh sống của nhiều loài quý hiếm như hổ Bengal, tê giác trắng, sư tử…

Nhiều trò chơi, hoạt động giải trí thú vị tại VinWonders Vũ Yên

Ngoài ra, nơi này còn thu hút du khách bởi các trò chơi cảm giác mạnh và hệ thống máy chơi game tiên tiến, mang đến những phút giây giải trí đáng nhớ.

Du khách thích thú với các trò chơi cảm giác mạnh tại VinWonders Vũ Yên

Đặt ngay vé vui chơi VinWonders Vũ Yên