Du lịch Hội An nổi tiếng với phố cổ và các kiến trúc, di sản văn hóa phi vật thể độc đáo, mang đậm sắc thái dân tộc. Lễ vía Bà Thiên Hậu là một trong những lễ hội truyền thống thể hiện rõ nét về sự đa dạng, phong phú của văn hóa dân tộc. Cùng khám phá lễ vía Bà Thiên Hậu Hội An trong bài viết này!
1. Bà Thiên Hậu là ai?
Bà Thiên Hậu sống vào đời Tống, có gốc ở Phúc Kiến – Trung Quốc. Tương truyền năm 16 tuổi bà nhặt được Thiên thư trong chiếc giếng cạn và hiểu biết thần thông biến hóa, đoán được thiên tai bão lụt nên đã cứu giúp cho rất nhiều thương nhân, ngư dân. Kể cả sau khi mất, người ta vẫn thấy hồn bà hiển linh để che chở cho các ghe thuyền gặp nạn trên biển.
Nhờ nhiều lần cứu giúp, phù hộ an toàn cho ngư dân, thương nhân trên con đường buôn bán, lập nghiệp ở biển khơi mà Bà Thiên Hậu được mọi người tôn thờ là Thánh Mẫu, đấng linh thiêng, tổ chức cúng tế hằng năm.
2. Nguồn gốc và ý nghĩa lễ vía Bà Thiên Hậu
2.1. Nguồn gốc
Nguồn gốc của lễ vía Bà Thiên Hậu Thánh Mẫu bắt nguồn từ tín ngưỡng của các thương nhân buôn bán người Hoa. Trước đây, những thương nhân người Hoa thường dùng thuyền để vượt biển, bôn ba khắp các vùng đất để buôn bán. Quá trình di chuyển để buôn bán, trao đổi hàng hóa tuy gặp nhiều nguy hiểm, thiên tai nhưng mỗi lần gặp khó khăn thì họ đều được vị nữ thần cứu giúp là Thiên Hậu Thánh mẫu. Từ tín ngưỡng bà Thiên Hậu giúp đỡ tàu bè, thương nhân thoát nạn, thuận buồm xuôi gió nên lễ vía được tổ chức hằng năm để thể hiện sự tôn kính.
2.2. Ý nghĩa
Lễ vía Bà Thiên Hậu là lễ hội được tổ chức hằng năm ở các Hội quán người Hoa – địa điểm du lịch Hội An và mang ý nghĩa thể hiện sự gắn bó, đoàn kết của hai dân tộc Hoa Việt. Lễ hội cũng trở thành đại diện đặc trưng về văn hóa của người Hội An. Đồng thời, lễ vía còn thể hiện sự dung hợp về văn hóa người Hoa kết hợp trong cuộc sống sinh hoạt của người Việt từ xưa đến nay.
Khi tham gia lễ vía Bà Thiên Hậu, nếu không biết ăn gì ở Hội An bạn có thể tìm hiểu và được thưởng thức thêm nhiều món ăn đặc trưng văn hóa của người gốc Hoa tại Hội An.
3. Thời gian và địa điểm diễn ra lễ vía Bà Thiên Hậu Hội An
Lễ vía Bà Thiên Hậu là lễ hội do cộng đồng người Hoa Kiều đang sinh sống ở Hội An tổ chức hằng năm vào ngày 22 – 23/3 âm lịch. Địa điểm tổ chức lễ vía thường là Hội quán Phúc Kiến, Hội quán Ngũ Bang hoặc Hội quán Phước Lộc Thiên ở Hội An. Mục đích chính của lễ hội là tưởng nhớ, suy tôn Bà Thiên Hậu và giúp đồng hương gặp gỡ, sum họp.
4. Các nghi thức và hoạt động trong lễ vía Bà Thiên Hậu Hội An
Nghi thức tổ chức lễ vía Bà Thiên Hậu sẽ bao gồm 3 phần là lễ mộc dục, lễ chính và hội sau lễ. Các hoạt động chính trong lễ vía sẽ được tổ chức theo nghi lễ truyền thống của người Hoa.
4.1. Lễ mộc dục trước ngày lễ vía Bà Thiên Hậu
Lễ mộc dục là nghi lễ được thực hiện vào ngày 22/3 âm lịch, trước ngày lễ chính. Ban trị sự của Hội quán sẽ là những người vận động, chỉ đạo người trong bang cùng thực hiện vệ sinh các bàn thờ, điện thờ và trang trí Hội quán. Một số thành viên sẽ được lựa chọn để thực hiện lễ mộc dục, dùng nước sạch cùng khăn sạch lau chùi, thay áo choàng, đeo trang sức cho tượng Thánh Mẫu.
4.2. Phần lễ chính
Phần lễ chính sẽ được tổ chức vào ngày 23/3 âm lịch, sau ngày thực hiện lễ mộc dục. Ban trị sự của Hội quán sẽ là những người chịu trách nhiệm tổ chức chính các khâu trong lễ hội. Lễ chính sẽ được tổ chức trong khoảng thời gian từ 9h00 – 10h00 trưa, chuẩn bị đầy đủ lễ vật cúng tế và những thành viên ban tổ chức, khách mời sẽ lần lượt dâng hương khấn vái ở trước điện bà Thiên Hậu.
Buổi lễ chính sẽ bắt đầu sau 3 hồi chuông trống và sau 3 lần dâng hương quỳ lạy, bang trưởng chủ trì sẽ tiến lên để soát lại lễ vật, đọc văn tế. Lần lượt sau bang trưởng, khách mời cùng con cháu trong bang sẽ tiến lên vái lạy, xin lộc. Để kết thúc lễ chính, một con dao sẽ được cắm lên heo quay kèm theo ít muối sống.
4.3. Phần hội
Phần cuối cùng để kết thúc lễ vía Bà Thiên Hậu đó là phần hội. Sau phần lễ chính sẽ đến phần tiệc gồm các món ăn đặc trưng văn hóa ẩm thực Hội An như heo quay, bún xào Phước Kiến, vịt tiềm bát bửu,… chiêu đãi các tân khách cũng là dịp để đồng hương sum họp. Trong bữa tiệc ở phần hội sẽ có thêm các hoạt động như múa lân, trò chơi dân gian ở Hội An thể hiện nét văn hóa đặc trưng, tăng thêm bầu không khí nhộn nhịp.
5. Những lễ hội đặc sắc khác của người dân Quảng Nam
Ngoài lễ vía Bà Thiên Hậu, khu vực Hội An – Quảng Nam còn có rất nhiều lễ hội đặc sắc khác được tổ chức hằng năm, thể hiện những nét đặc trưng, quyến rũ riêng về văn hóa Hội An:
- Lễ tế Cá Ông: lễ hội lớn nhất của ngư dân ở Quảng Nam, ý nghĩa thể hiện sự tôn kính với Cá Ông đã giúp đỡ ngư dân và sự hưng thịnh của làng cá.
- Lễ hội Bà Thu Bồn: lễ hội được chứng nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, mang đậm dấu ấn về tín ngưỡng của dân gian với sông Thu Bồn, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
- Lễ Cầu Bông: lễ hội mở đầu cho một năm mới, thể hiện nét độc đáo về văn hóa làng nghề của người dân Quảng Nam, tạo sự gắn kết, gần gũi giữa những người trong cùng một làng.
- Lễ hội làng gốm Thanh Hà: lễ hội ở Hội An thể hiện nét văn hóa tinh thần của những cư dân làng gốm Thanh Hà, thực hiện nghi thức cúng tổ tiên để cầu mong tổ nghề, bậc tiền nhân phù hộ cuộc sống bình an, làng nghề phát triển.
- Giỗ Tổ nghề Yến: lễ hội mang ý nghĩa tri ân các bậc tiền nhân đã phát triển nghề khai thác yến sào, cầu mong một năm bình an cho ngư dân và nâng cao bảo vệ sản vật yến sào của quốc gia.
Khi đến với vùng đất tràn ngập di sản và văn hóa Hội An – Quảng Nam, ngoài việc tham gia các lễ hội độc đáo, bạn không nên bỏ qua VinWonders Nam Hội An – Công viên giải trí kết hợp tôn vinh giá trị các di sản, văn hóa của dân tộc.
Đến với VinWonders Nam Hội An, có những trải nghiệm mà bạn không thể bỏ lỡ như:
- Vùng đất phiêu lưu: thử thách lòng can đảm, giới hạn của bạn thân qua việc chinh phục các trò chơi mạo hiểm đẳng cấp.
- River Safari: trải nghiệm ngồi du thuyền theo dòng nước khám phá các loài động vật và thế giới hoang dã tại khu bảo tồn động vật bán hoang dã trên sông lớn nhất và đầu tiên tại Việt Nam.
- Bến cảng giao thoa: nơi tập hợp của các công trình kiến trúc theo phong cách của những nền văn hóa khác nhau, thỏa thích check-in các góc độc đáo.
- Thế giới nước: sảng khoái chơi đùa trong khu công viên nước gồm nhiều đường trượt, bể bơi và trò chơi dưới nước sôi động.
- Đảo văn hóa dân gian: khám phá các công trình kiến trúc, thưởng thức chương trình biểu diễn văn hóa nghệ thuật, tự tay trải nghiệm làng nghề truyền thống của 54 dân tộc Việt Nam.
- Trò chơi trong nhà: thiên đường giải trí nhộn nhịp với 95 trò chơi phong phú, đa dạng về loại hình.
Đặt ngay vé VinWonders Nam Hội An
Lễ vía bà Thiên Hậu là một trong những lễ hội tâm linh, thể hiện nét văn hóa độc đáo và sự gắn kết giữa người Hoa – người Việt. Nếu bạn có cơ hội tới tham quan du lịch Hội An vào thời điểm tổ chức, đừng quên tham gia lễ hội để tìm hiểu về văn hóa và có thêm trải nghiệm đáng nhớ trong chuyến đi!