Hát bội Bình Định – loại hình nghệ thuật sân khấu mang tính cổ truyền độc đáo

Mục lục

Hát bội là loại hình nghệ thuật truyền thống của Bình Định (Ảnh: Sưu tầm)

Du lịch Bình Định ngoài tham quan cảnh đẹp, bạn có thể xem biểu diễn hát bội Bình Định. Với những giá trị đặc sắc, hát bội ở Bình Định là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Nếu có dịp về Bình Định nghe đặc sản hát bội chắc chắn bạn sẽ hiểu thêm về văn hóa đặc trưng của miền đất võ.

1. Hát bội là gì?

Hát bội Bình Định là loại hình nghệ thuật đặc sắc và thịnh hành ở khu vực miền Trung. Hiện nay, tại Bình Định các đoàn tuồng, hát bội vẫn đang hoạt động tại nhà hát nghệ thuật truyền thống tỉnh và có 12 đoàn hát bội không chuyên khác để trình diễn tới người dân và du khách bốn phương.

Hát bội Bình Định là lối hát với tám sân khấu đặt đối diện nhau, hình thành thành một cấu trúc tám mặt. Trong lúc biểu diễn, các nghệ sĩ hát chung một tuồng trên tám sân khấu này. Sân khấu hướng về hướng Tây Bắc được dành riêng cho vua, hoàng thân và các quan đại thần. Các cửa sân khấu khác dành cho các tầng lớp cấp bậc, phẩm hàm khác nhau và cả cho nhân dân. Đặc biệt từ “bội” trong hát bội có nghĩa là gấp đôi, nhân đôi, thể hiện sân khấu được sắp xếp theo kiểu tám tấm gương phản chiếu cuộc sống thực tế.

Hát bội Bình Định Tam Hạ Nam Đường – trích đoạn hay, ấn tượng (Ảnh: Sưu tầm)

2. Nghệ thuật hát bội Bình Định có từ bao giờ? Ông tổ của nghề hát bội là ai?

Từ thời Trần (1226 – 1399), nghệ thuật hát bội Bình Định đã ra đời. Và Bình Định là một trong những tỉnh thành phát triển rất mạnh nghệ thuật hát bội và trở thành nét văn hóa đặc sắc mà rất nhiều du khách muốn tìm hiểu khi ghé thăm Bình Định. Ông tổ của nghề hát bội là Đào Duy Từ và hậu tổ Đào Tấn là người đã góp phần giúp loại hình nghệ thuật này được hoàn thiện và nâng tầm hơn. 

Đặc sắc nghệ thuật hát bội khiến du khách xem không chớp mắt (Ảnh: Sưu tầm)

>>> Xem thêm: Bình Định thuộc miền nào? Du lịch Bình Định với 20+ địa điểm hấp dẫn 

3. Ý nghĩa của loại hình hát bội ở Bình Định

Hát bội Bình Định với những ca từ sâu sắc thể hiện tình cảm của con người, bao gồm tình vua tôi, tình hiếu thảo với cha mẹ và tình bạn hữu. Từng ca từ, từng ngôn ngữ hình thể… trong các vở tuồng hát bội không chỉ mang đậm giá trị giải trí mà còn chứa thông điệp giáo dục về lối sống lễ nghĩa, cách ứng xử với người khác, ca ngợi những phẩm hạnh tốt đẹp và cao quý của con người. Đồng thời, các vở hát bội Bình Định còn lên án, phê phán các thói hư, tật xấu trong cuộc sống. Đặc biệt, khi được trình diễn trong các lễ hội tại Bình Định, hát bội còn để cầu xin ơn lành từ thần linh như mưa thuận gió hòa, sóng yên biển lặng và gặp nhiều điều may mắn trong cuộc sống.

Hát bội mang nhiều ý nghĩa sâu sắc (Ảnh: Sưu tầm)

>>> Tham khảo: TOP 20+ đặc sản Bình Định mua quà hết ý cho gia đình, bạn bè

4. Tìm hiểu nét điển hình của nghệ thuật hát bội Bình Định

4.1. Kết hợp 2 yếu tố hát và múa võ đặc sắc

Đặc điểm tiêu biểu của nghệ thuật hát bội Bình Định là sự kết hợp độc đáo giữa hát và múa võ. Trong nghệ thuật này, hát tốt và múa đẹp là hai yếu tố không thể thiếu để trở thành một nghệ sĩ hát bội thực thụ. Người hát sẽ sử dụng lối hát nhấn nhá mang đậm âm hưởng của tiếng địa phương, song song với đó là kết hợp hài hòa với các điệu múa võ cổ truyền Bình Định. Ngoài ra, trên sân khấu sẽ có sự xuất hiện của các loại nhạc cụ dân tộc hay các loại binh khí của võ cổ truyền để giúp tiết mục biểu diễn được hấp dẫn hơn.

Hai yếu tố hát và múa võ đều quan trọng trong hát bội (Ảnh: Sưu tầm)

4.2. Nghệ thuật hóa trang cùng phục trang đầy ấn tượng

Ngoài 2 yếu tố: hát và múa võ ấn tượng, nghệ thuật hát bội còn gây ấn tượng với người xem ở nghệ thuật hóa trang, trang phục đặc sắc. Từ trang phục cho đến cách trang điểm của các nhân vật tuồng đều được quy định rõ ràng. Phần trang phục của các nhân vật gồm áo đào văn, áo giáp, áo thụng, đai lưng… Phần trang điểm sẽ tùy thuộc vào từng vai diễn, ví dụ lông mày ngắn thể hiện cho kẻ gian xảo, xu nịnh; lông mày trắng được trang điểm cho người cao tuổi, thần tiên; da mặt màu đen thể hiện người bộc trực; da mặt của xanh chỉ người mưu mô… 

Nghệ thuật hóa trang gây ấn tượng với người xem (Ảnh: Sưu tầm)

5. Nghe hát bội Bình Định ở đâu?

Để xem biểu diễn hát bội Bình Định, du khách có thể đến các hát án ở các làng chài trong lễ hội Vía Bà hoặc lễ hội cầu ngư tại xã Nhơn Phong hoặc lễ hội nước mặn tại xã Phước Quang, Tuy Phước… Được nghe hát, được xem trình diễn hát bội ở Bình Định chắc chắn sẽ là trải nghiệm khó quên cho du khách.

Sau khi hiểu thêm về loại hình nghệ thuật hát bội ở Bình Định, du khách có thể kết hợp du lịch Nha Trang để khám phá thêm nhiều điều mới mẻ. Với khoảng cách di chuyển chỉ khoảng 210km, thành phố biển Nha Trang xinh đẹp sẽ giúp chuyến đi của bạn có thêm nhiều kỉ niệm tuyệt vời bên gia đình và bạn bè. 

Những góc sống ảo đẹp lung linh tại VinWonders Nha Trang

Trong chuyến du lịch đến Nha Trang, bạn cùng gia đình có thể vui chơi, khám phá, cùng nhau tạo nên những khoảnh khắc đáng nhớ tại công viên giải trí VinWonders Nha Trang với 6 phân khu hấp dẫn:

• Tropical Paradise: Công viên nước với số lượng trò chơi nhiều nhất Đông Nam Á.
• Adventure Land: Điểm đến của những trò chơi cảm giác mạnh.
• King’s Garden: Vườn thú thu nhỏ với rất nhiều các loài thú quý hiếm.
• World Garden: Xứ sở vạn hoa rực rỡ để bạn tha hồ check-in sống ảo.
• Fairy Land: Thế giới diệu kỳ khi bạn được thưởng thức các show diễn nghệ thuật đặc sắc.
• Sea World: Thế giới đại dương với hơn 30.000 sinh vật biển và các show biểu diễn nhạc nước.

Đặt ngay vé VinWonders Nha Trang

Hát bội Bình Định với sự kết hợp độc đáo giữa nghệ thuật hát và múa võ đã và đang là một phần quan trọng trong bản sắc văn hóa của vùng đất Bình Định. Dù thời gian trôi qua, hát bội vẫn tiếp tục được các đoàn nghệ thuật trình diễn và truyền lại cho thế hệ trẻ sau này. Nếu có dịp ghé thăm vùng đất võ, nghe hát bội chắc chắn bạn sẽ hiểu thêm về giá trị, về sự độc đáo của loại hình nghệ thuật này.

Tham khảo các ưu đãi VinWonders hot nhất